Het Schotse landschap staat in direct verband met wat de pubs op hun menukaart hebben staan. Schotland heeft niet alleen zee tot haar beschikking waaruit onovertroffen seafood komt, maar wemelt ook van de rivieren waarin van alles zwemt: zalm, paling, forel. En doordat het in Schotland bovengemiddeld veel regent levert dat zeer vruchtbare grond op en groene, sappige grasheuvels voor het vee. Al in de prehistorie bevisten jager-verzamelaars de rivieren en joegen ze op wild. De Kelten begonnen landbouw te bedrijven en verbouwden haver en gerst waarmee ze primitieve bieren brouwden. Totdat ze van hun Noordelijke collega’s – de Vikingen – meer ontwikkelde brouwtechnieken leerden, plus het zouten en roken van vis en vlees waardoor die langer houdbaar bleven. Ook stoofpotten en bouillons zijn eeuwenoude staple dishes in Schotland. Fijn, zeker als je bedenkt dat de Schotten soms pittig weer moeten doorstaan: vullend, hartverwarmend comfortfood met een glas whisky is nog altijd wat je wilt als je na een stevige wandeling in de Highlands neerploft in een pub om op te drogen en bij te komen.

D e Schotse eetcultuur wordt doorgaans niet gezien als verfijnd. De afgelopen jaren is er een enorme opkomst van kwaliteitsrestaurants, foodfestivals en boerenmarkten met lokale producten die vaak wereldfaam genieten: Angussteak uit Aberdeen, black pudding uit Stornoway en de beroemde Orkney cheddar. De Schotse zalm kreeg als enig niet-Frans product het befaamde keurmerk Label Rouge en een derde van alle langoustines komt uit Schotland. In het pittoreske kustplaatsje Applecross kun je in de prijswinnende pub Applecross Inn lokale oesters, hand gedoken sint jakobsschelpen, krab en dus die beroemde langoustines eten, geserveerd met warme knoflookboter. Aan de westkust bij Loch Fyne zit nog zo’n parel: restaurant Inver, waar je kunt genieten van kraakverse scheermessen, lokaal geschoten wild en Arbroath smokie, gerookte schelvis uit de Angusstreek.

En dan die andere Schotse culinaire trots: haggis, zowel berucht als geroemd. Haggis wordt gemaakt van het orgaanvlees van schapen, gemengd met uien, niervet en havermeel, waarmee een schapenmaag wordt gevuld.
Je kunt je ook voorstellen dat dit, samen met de traditionele bijgerechten neeps and tatties (knolraappuree en aardappelen) en overdekt met whiskysaus, best welkom is op een stormachtige dag. Een kom warme Cullen skink, een rokerige vissoep met finnan haddie (koudgerookte schelvis), prei en aardappels is ook al zo’n opkikker.

Toetje? Het Schotse antwoord op de trifle is cranachan: een laagjesdessert van frambozen, zachte Schotse kaas (crowdie), heidehoning en whisky, ooit bedacht om de frambozenoogst te vieren. Ander culinair avontuur: bij de betere Schotse snackbar kun je een deep fried Mars bar bestellen. Ja, dat is precies wat je denkt dat het is.

Denk je aan Schotland, dan denk je aan whisky. Verspreid over het hele land vind je distilleerderijen die whisky produceren met per regio een heel eigen smaak. Zo komt van de eilanden een rokerige variant en van de noordelijk gelegen regio Speyside een meer fruitig destillaat. Het milde zeeklimaat van een noordelijk eiland als Islay levert ook bijzondere Schotse gin op. Door uitsluitend botanische ingrediënten, bloemen en kruiden van het eiland te gebruiken, ontstaat een unieke gin, zoals die van The Botanist Distillery. De bekende Schotse chef Dean Banks (restaurant Haar in St. Andrews en Waldorf Astoria in Edinburgh) ontwikkelde een eigen lijn gin onder de naam Lunun Gin waarin hij Schotse tradities combineert met zijn liefde voor de Aziatische keuken. Denk aan ingrediënten als kaffirlimoen, kelp (zeewier) en szechuanpeper.

Schotland heeft geweldige bierbrouwers, zoals de beroemde brouwerijen Innis & Gunn en Drygate. Ook voor bier kies je in Schotland het juiste moment: lager voor bij je fish and-chips, een stout van Williams Bros Brewing Company voor na het eten of een glas ale bij de perfecte Schotse sunday roast bij Stravaigin in Glasgow. Proost!