Homegrown

Dat we verschillende soorten groente en fruit het hele jaar door kunnen kopen, is eigenlijk raar: het is pas sinds een paar decennia mogelijk om tijdens West-Europese winters avocado’s te eten en spruitjes in de zomer. Tijd om thuis uit te vinden wat wanneer, hoe en waar het beste groeit.
Eeuwenlang hadden we het transport noch de koeling tot onze beschikking om alles wat onze mond begeerde het jaar rond te kunnen eten. Wat het land zelf biedt en wanneer, zijn we grotendeels vergeten. Jammer, en niet zo duurzaam, beseffen veel mensen. Daarom grijpen veel chefs, restauranteigenaren en hobbytuinders terug op de tradities van onze voorouders: er komen zelfgekweekte, seizoensgebonden groenten en fruit op het menu. Er is meer aandacht voor lokale producten. De simpele vraag ‘waarom groeit het ene hier en het andere daar?’ komt weer bovendrijven. En zo ingewikkeld is dat niet; probeer maar eens een banaan te kweken in een Hollandse achtertuin.

VAN KLEIN NAAR GROOT

Het blijft voldoening geven: je zaait iets, het ontkiemt, het groeit en je eet het op. Ook al heb je geen tuin, (dak)terras of balkon: met een kiemschaaltje voor zonnebloem- of radijskiemen heb je al snel huisgekweekte microgroenten. Binnenshuis zal het moeilijk worden een moestuin te bouwen, maar bij je raam kom je al verder dan je denkt. Veel licht doet wonderen voor pepers, tomaten, paprika en kruiden. En met hydrocultuur kweek je zelfs op alleen water. Eigen oogst oesterzwammen? Dan heb je aan een home grow kit van bijvoorbeeld Rotterzwam of Fungi Factory al genoeg. Heb je iets meer ruimte maar weinig geduld? Radijzen en courgettes groeien makkelijk en snel. Met een inbouwkiemkast kun je er thuis op los kweken, maar zulke kiemkasten zijn in groot formaat ook in professionele keukens te vinden. Het systeem regelt licht, temperatuur en bewatering om perfecte kiemen en kruiden te kweken.
Urban gardens en moestuinen zijn er in alle soorten en maten, maar wat altijd blijkt tijdens crises, is dat mensen massaal zelf of met elkaar groente en fruit gaan verbouwen. De Engelsen hebben hier de veelzeggende term ‘Victory Garden’ aan gegeven: ten tijde van oorlog en schaarste wordt ook vanuit overheidswege gestimuleerd dat mensen gemeenschappelijke tuinen beginnen om groenten, fruit en kruiden te verbouwen, waarvoor speciale stukjes grond worden toegewezen. Dat hoeft niet per se buiten de betonnen jungle van de stad: in New York en Chicago doen stadsbewoners al jaren aan community gardening. Van kleine buurtprojectjes tot het uit Brooklyn afkomstige Gotham Greens, dat inmiddels ruim 40.000 vierkante meter aan volledig op zon- en windenergie draaiende kweekkassen heeft gebouwd.
Richt je moestuintje in, schaf een kweekkastje aan, teel zelf zilte groente op je balkon, begin een buurttuin of plant een avocadopit in je huiskamer: door zelf groente en fruit te kweken maak je je eigen secret garden. En we beloven: een wortel smaakt dan echt naar hoe een wortel hoort te smaken. Je stekstation wordt zo vanzelf je nieuwe huisdier.

DOE-HET-NIET-ZELF-ZAKEN

We hóéven onze eigen handen natuurlijk niet vuil te maken. Geliefde restaurants als De Kas in Amsterdam en Brasserie Staverden bij Ermelo hebben al jaren een eigen kas en/of moestuin en serveren hun oogst van tuin tot tafel. Bij Mediamatic gaat het er wat experimenteler aan toe: daar dineer je zelf in een minikasje en krijg je te eten uit de Mediamatic Biotoop aan het Amsterdamse IJ.
Bij onze zuiderburen kun je op sterrenniveau eten bij L’air du Temps, waar chef Sang Hoon Degeimbre kookt met eigen kweekproducten en samenwerkt met lokale producenten van vlees, zuivel en slakken. Verder van huis: de Amerikaanse chef Dan Barber doet zijn grootmoeders Blue Hill Farm eer aan door alleen nog met zelfgekweekte seizoensproducten te werken – van eieren tot groente, van tarwe tot kalfs- en varkensvlees. Het is een holistisch bio-imperium met een onderzoekscentrum en zadenlab, maar je eet bij Blue Hill in New York wel een broodje van écht volkorenmeel of een eitje van met rode pepers gevoede kippen. Inspiratie genoeg voor het starten van je secret thuistuin.